Pstrąża kołyska cz. III - Pstrążka kołyska III
Spis treści
Dla uproszczenia oceny przeżywalności ikry w inkubatorze można zastosować pudełka Viberta-Whitlocka, w których umieszcza się odliczone dokładnie po 100 szt. ziaren ikry i zakopuje w żwirze inkubatora w wybranych miejscach. W pożądanym czasie można odkopać pudełko, oglądnąć zawartość i zanotować stan ikry lub larw. Nawet po opuszczeniu pudełka przez narybek można policzyć martwe ziarna ikry i martwe larwy. Przeżywalność, od ikry zapłodnionej do wylęgu żerującego, oceniona właśnie takim sposobem uzyskana w Myślenicach wynosiła 90% (85 do 95%).
Można powiedzieć, że inkubator stały o wymiarach 5,20 x 1,60 m, zastępuje wylęgarnię i wystarcza na zaspokojenie połowy zapotrzebowania na narybek pstrąga potokowego trzydziestohektarowego łowiska wędkarskiego w górskiej rzece. Jeśli druga połowa pochodzi z naturalnego tarła udokumentowanego inwentaryzacją gniazd tarłowych, to w stosunku do kanałów tarłowych jest to rozwiązanie bardziej ekonomiczne.
4.4 Inkubatory prowizoryczne
Jeszcze bardziej ekonomiczne mogą okazać się inkubatory prowizoryczne. Organizacja Trout Unlimited rozpowszechnia pomysł stosowania pudeł zużytych lodówek jako tymczasowych inkubatorów do stosowania dla potrzeb ochrony lokalnych populacji pstrągów i jednocześnie dla potrzeb edukacyjnych - “TU's Trout in a Fridge": old refrigerator = streamside incubator.
Pudło, po usunięciu instalacji i kompresora układa się w zagłębieniu w bezpośrednim sąsiedztwie strumienia tak, by drzwi do lodówki ułożone były poziomo od góry. Poprzez te drzwi (z wyciętą uszczelką na długości około 5 cm dla udostępnienia powietrza) można kontrolować zawartość inkubatora, a jednocześnie izolacja termiczna pudła chroni zawartość przed niewielkim mrozem. Na dno pudła (czyli plecy lodówki) wsypuje się żwir, który służy jako balast w przypadku przyborów wód. Wodę doprowadza się rurą PCV, o dużej średnicy w przypadku stosowania wody z potoku, a o mniejszej i z rozpryskiem wewnątrz lodówki, jeśli do obsługi inkubatora stosować się będzie ograniczone ilości wody źródlanej. Minimalny przepływ wynosić musi pół litra wody na minutę na tysiąc ziaren ikry, w praktyce stosuje się przepływy dziesięciokrotnie do stukrotnie większe, co pozwala pokonać niespodziewane pogorszenia się jakości wody i stopnia jej natlenienia. Woda dopływać musi grawitacyjnie, a przewody muszą być zabezpieczone przed zamarzaniem. Przelewowy przewód z lodówki mocuje się tak, by można nim regulować poziom wody w lodówce. Ikrę zapłodnioną lub zaoczkowaną umieszcza się w inkubatorze w pudełkach V-W, po około 100 do 300 sztuk, nie grubiej niż w jednej warstwie górnej komory pudełka, dolną komorę wypełniając częściowo kilkoma ziarnami żwiru. Jeśli dopływ wody jest ograniczony, to można stosować przegrody wsuwane w oryginalne półki lodówki, które będą kierowały strumień wody w zamierzony sposób (przez wszystkie pudełka, od dołu do góry).
W przypadku dysponowania nadmiarem przepływu wody nie jest to konieczne. Inkubatory takie stosowane dla tarlaków wiosennych, których okres inkubacji trwa kilka tygodni, osiągały przeżywalność około 90%, najczęściej bez konieczności przepłukiwania ikry formaliną dla ochrony przed pleśnią. Natomiast ich zastosowanie dla ikry pstrąga potokowego jest znacznie trudniejsze: wymaga dłuższego okresu inkubacji (listopad - maj dla ikry zapłodnionej lub luty maj dla ikry zaoczkowanej), przetrwania okresu mrozów zimowych i zalodzenia potoku, oraz systematycznej walki z zamulaniem i pleśnią. Dla uniknięcia problemów wskazane jest zasypanie pudełek V-W żwirem co najmniej 5 cm powyżej ich górnej powierzchni, co ochroni je przed zamulaniem i częściowo przed pleśnieniem. Ponieważ w inkubatorze ustawić można 30 do 40 pudełek V-W na m kw., zagęszczenie ikry wynosić będzie 3 do 12 tyś. ziaren/m kw., czyli tyle samo co w inkubatorze żwirowym, bez pudełek V-W (ok. 10000 szt./m kw.), w którym problemy z pleśnią i zamulaniem nie występują, o ile ziarna ikry odseparowane są od siebie ziarnami żwiru i przykryte od góry żwirem. Wydaje się, że tego typu skrzynie żwirowe bez pudełek V-W i o mniejszym zagęszczeniu ikry będą właściwszym rozwiązaniem dla tarlaków jesiennych o długim okresie inkubacji.