• 1
  • 2
  • 3

Bażant diamentowy - Chrysolophus amherstiae

 

psch01 01

Dorosły samiec: „głowa, szyja i górna część piersi ciemnoniebieskie, połyskujące w świetle na zielono. Wydłużony czubek w barwie cynamonowej o białożółtych zakończeniach. Kreza biała, pióra z ciemnozieloną obwódką i delikatnymi, zielonymi liniami.
Grzbiet intensywnie zielony, każde pióro otoczone szerokim, ciemnozielonym pasem.
Lotki pierwszego rzędu ciemnobrązowe, lotki drugiego rzędu i reszta skrzydła ciemnoniebieskie, z zielonym połyskiem, obwiedzione ciemnym paskiem. Pióra na kuprze brązowe u podstawy, dalej zielone i złocistożółte, wyraźnie rzucające się w oczy. Pióra ogonowe brązowe u podstawy, dalej zielono-białe, zakończone purpurowo. Brzuch i boki białe. Środkowe pióra w ogonie jasnoszare, poprzecinane zielonymi liniami, wewnętrzne z czarnymi cętkami. Boczne pióra brązowe i białoszare na zewnętrznych chorągiewkach, poprzecinane pofalowanymi, czarnymi liniami, wewnętrzne nakrapiane biało i czarno. Wokół oczu naga, niebieska skóra. Tęczówka słomkowożółta. Dziób jasnozielony. Nogi ołowiano- niebieskawe. Długość ogona samca waha się między 83 a 112 cm.
Samica podobna z wyglądu do kury bażanta złocistego. Głowa, szyja i górna część grzbietu kasztanowe, ciemnobrązowymi pasami, rozszerzającymi się na skrzydłach. Boki żółtobrązowe z ciemnobrązowymi pasami. Szyja i pierś białe. Ogon brązowy z ciemnobrązowymi pasami i plamami. Wokół oczu niebieska, naga skóra, jednak mniej niż u samca. Dziób brązowy. Nogi w barwie ołowianej.
 (Elliot, 1872)

Bażant diamentowy obok bażanta złocistego jest jednym z dwóch gatunków, u których samce w czasie godów popisując się, rozpościerają krezę, składającą się z białych, obrysowanych na czarno piór.
Występuje na granicy Chin, Tybetu i Birmy. W północno-zachodniej prowincji Junan dociera na wysokość prawie 5 tysięcy metrów, podczas gdy w północno-zachodniej Birmie – do 2,6 tysięcy metrów (Smythies, 1986). Gatunek otrzymał nazwę angielską na cześć księżnej Sary Amherst (1762 – 1838), żony Williama Pitt Amhersta, gubernatora Indii w latach 1823 – 1828 (Gotch, 1981). To właśnie Lord Amherst przysłał do Europy pierwszy okaz ptaka w 1869 roku. Bażant nie przeżył podróży, ale jego ciało posłużyło ornitologowi Leadbeaterowi do sporządzenie pierwszego, oficjalnego opisu gatunku w 1829 roku. W lipcu 1869 roku do Londynu dotarły pierwsze żywe okazy. Od tego czasu bażant diamentowy stał się popularnym gatunkiem hodowanym w ptaszarniach.

psch01 03
Bażant diamentowy występuje na wysokościach od 2300 do 3900 metrów, choć w niektórych rejonach obserwowano go nawet na wysokości ponad 4900 m. Żyje w miejscach skalistych, porośniętych bambusami lub roślinnością krzewiastą. Pojawia się także w lasach, choć nie stanowią one jego ulubionego środowiska życia. W Wielkiej Brytanii zdziczałe osobniki zamieszkują lasy z gęstym piętrem runa i krzewów – porzeczek i różaneczników (Johnsgard, 1986).

 

Dieta dzikiego bażanta diamentowego składa się z owadów, pajęczaków, kiełków roślin, przede wszystkim bambusa, a także nasion i orzechów.

psch01 02
Jesienią ptaki łączą się w grupy, składające się z 20 – 30 osobników i pozostają w nich do wiosny. Ponieważ występują na znacznych wysokościach, w przypadku wyjątkowo ostrej zimy migrują na tereny położone niżej, gdzie łatwiej jest znaleźć pokarm.
Sezon godowy bażanta diamentowego rozpoczyna się w kwietniu i trwa do czerwca. Rytuały godowe są bardzo widowiskowe i identyczne jak u bażanta złocistego i obejmują „podnoszenie krezy i rozpościeranie piór, które całkowicie przykrywają jedną stronę głowy i głowę poniżej oka. Ptak ustawia się bokiem, pokazując jednocześnie tył i rozpostarty pionowo ogon. Kogut podskakuje przed kurą, najpierw z jednej potem z drugiej strony, wydając niski gwizd i klikanie (pomlaskiwanie)” (Delacour, 1951).
Nie wiadomo, czy na wolności samce są monogamiczne, ale w niewoli są poligamistami i z jednym samcem można trzymać kilka kur. Samice bażanta diamentowego, podobnie jak bażanta złocistego, budują gniazdo w zaroślach i składają od 6 do 12 jaj. Czas inkubacji wynosi 22 – 23 dni. Jaja wysiadywane wyłącznie przez kurę, która także samotnie opiekuje się pisklętami. Młode samice osiągają dojrzałość płciową w wieku 12 miesięcy, a samce dopiero po dwóch latach.

Ponieważ bażanty diamentowe są stosunkowo duże, a koguty posiadają dłuższe ogony niż bażanty złociste, należy je hodować w większych wolierach. Ptaki dobrze znoszą niewolę i nie są wymagające. Chociaż zawsze zaleca się przygotowanie jakiejś kryjówki, te odporne ptaki często wolą nocować na zewnątrz, nawet w czasie złej pogody.
Bażant diamentowy jest spokojny i może być trzymany z innymi ptakami. Je to samo, co inne bażanty, ale przed sezonem godowym zalecana jest dieta wysokobiałkowa, bogata w ziarna. Od czasu do czasu podaje się im larwy mączniaka, orzechy, jagody i inne owoce.

 

Wiązanie much
Dobrej jakości pióra z ogona i głowy bażanta diamentowego są podstawowym materiałem do konstruowania much łososiowych. Ogon bażanta diamentowego ma podobny kształt do ogona bażanta złocistego, chociaż pióra są znacznie dłuższe i mają dłuższe promienie o barwie czarno – białej, w porównaniu z czarnobrązowymi piórami bażanta złocistego.

psch01 04
Fragmenty piór ogonowych, choć niezbyt popularne we wzorach stosowanych w Wielkiej Brytanii, są często używane w Kanadzie i Norwegii. Do wzorów, w których stosuje się te części promieni, zaliczają się Black Dog, Lady Amherst, Bonne Bouche, Champion, Hempseed i Silver Grey. Promieni z ogona bażanta diamentowego używa się także do robienia rożków (horns) much łososiowych, na przykład Abinger (Kelson, 1895). Najcenniejsze pióra pochodzą z kryzy (toppings i tippets). Purpurowe toppingi wykorzystuje się na przykład do robienia muchy William Blacker’s Spirit (1855), a tippetsy używane są w muchach takich jak Black Silk i Evening Star. Obecnie całe pióra z kryzy, naturalne lub farbowane są używane do wytwarzania wielu rozmaitych much łososiowych.

Pióra bażanta diamentowego nie były powszechnie używane do wykonywania much pstrągowych, chociaż promienie z ogona (naturalne czarno – białe, lub farbowane) mogą stanowić atrakcyjny materiał na nimfy. Można z nich budować choćby odwłoki i tułowia, pamiętając o wzmocnieniu konstrukcji przewijką z cienkiego drutu.

Tłum. Paweł Oglęcki

Literatura:

1. Blacker, W. 1855. Blacker's Art of Fly Making. London: By the Author.
2. Delacour, J. 1951. Pheasants of the World. New York: Charles Scribner's Sons.
3. Elliot, D.G. 1872. A Monograph of the Phasianidae or family of the Pheasants. New York: By the Author.
4. Gotch, A.F. 1981. Birds - Their Latin Names Explained. Poole: Blandforcl Press.
5. Kelson, G.M. 1895. The Salmon Fly. London: By the Author.
6. Johnsgard, PA. 1986 Pheasants of the World. Oxford: Oxford University Press.
7. Smythies, B.E. 1986. The Birds of Borneo. Hants: Nimrod Press.

o mnie
Paul Schmookler i Ingrid V. Sils juz przeszli do historii muszkarstwa. Świadectwem ich pasji są ich wydawnictwa. Najsłynniejsze z nich to RARE AND UNUSUAL FLY TYING MATERIALS: A NATURAL HISTORY (vol.1 Birds, vol.2 Birds and Mammals). Dwutomowe dzieło uchodzi za jedną z najpiękniejszych publikacji w dziejach muszkarstwa. Dla muszkarzy jest jednak przede wszystkim najbardziej kompetentnym źródłem wiedzy o klasycznych materiałach pochodzenia zwierzęcego. Podobny charakter ma monograficzna FORGOTTEN FLIES, kompletny zbiór najsłynniejszych, często zapomnianych klasycznych wzorów much łososiowych, mokrych much i streamerów. Ostatnim edytorskim wydarzeniem jest periodyk ART OF ANGLING JOURNAL. Cztery pierwsze numery nowego czasopisma zostały powszechnie, w ubieglym roku, uznane za najpiękniejsze w historii muszkarskie pismo.
Inne artykuły autora

Tags: narzędzia, kręcenie much