Rodzina jętek EPHEMERIDAE
EPHEMERIDAE
Osobniki tej rodziny należą do największych z całego rzędu. Dotyczy to zarówno larw jak i postaci dorosłych. W Europie występują trzy gatunki (w Stanach 13), ale tylko dwa z nich odgrywają rolę w odżywianiu ryb - Ephemera danica i Ephemera vulgata.
Budowa ciała
Nimfa
Stadium larwy u Ephemera trwa około dwóch, trzech lat. W tym czasie osiągają około 30 mm. Charakterystyczną, wcześnie wykształconą cechą są umieszczone po bokach żuwaczek dwa wystające "kolcowate" żuwaczki. 7 par skrzelotchawek rozmieszczonych jest na grzbiecie odwłoka. Wyglądają jak rozgałęzione, strzępiaste wyrostki. Odcień larw z reguły jest płowy (ang. pale). W zależności od zabarwienia dna owady przybierają tonacje od jasnych beżów po zgaszone brązy. Już u młodych osobników widać wyraźne, parzyste plamkowania na ostatnich segmentach odwłoka (są one pomocne w oznaczaniu gatunku). Zawsze mają trzy, silnie owłosione, niezbyt długie szczecinki ogonowe.
Dorosłe
Osobniki dorosłe są na tyle duże, że niewprawne oko może je pomylić tylko z motylami. Duny zazwyczaj mają lekko plamkowane skrzydła. Regularność żyłkowań pierwszych skrzydeł przypomina ułożenie odgiętych od stosiny promieni pióra z koguciej kapki. Spinnery przechodzą dość dużą metamorfozę. Z reguły znacznie ciemnieją. Bardzo wydłużają się ich ogonowe szczecinki, a środkowa zazwyczaj przekracza długością cały tułów.
Ruch i zachowania
Nimfy Ephemera należą do typu grzebiących i całe życie spędzają w wydrążonych w mule kanalikach. Nie mniej są również bardzo sprawnymi pływakami. Przemieszczają się z dość dużą elegancją uderzając odwłokiem i ogonkiem. Co ciekawe w literaturze dość rzadko opisuje się ich skłonność do dryftu. Moje doświadczenia wskazują, że w okresie przedwiośnia i wiosny, w rzekach gdzie występują duże populacje tych owadów dość często można je spotkać w żołądkach pstrągów.
Wylot następuje od późnej wiosny do późnego lata. Najwcześniejsza rójka z jaką się spotkałem miała miejsce pod koniec kwietnia nad górną Czarną Hańczą. Z kolei nad Sanem, w okolicach Zwierzynia można spotkać się z krótkotrwałymi wylotami jeszcze na początku września.
Przeobrażenie odbywa się na powierzchni wody. Może trwać od kilku sekund do kilku minut (konieczność osuszenia dużych skrzydeł). Wyloty mogą trwać cały dzień, choć najczęściej ich apogeum przypada na godziny popołudniowe i wieczorne.
Loty godowe odbywają się nad lądem, z reguły w pobliżu najbliższych drzew. Łatwo jeszcze spotkać w Polsce godowe roje liczące po kilkanaście lub więcej tysięcy samców. Zapłodnione samice natychmiast wracają nad wodę (najczęściej ma to miejsce wieczorem) i składają jaja. Po tym akcie giną.
Środowisko życia
Jak wspomnieliśmy larwy Ephemera zagrzebują się w mule, ale nie gardzą też podłożem mulisto - piaszczystym. Żywią się bentosem i w związku z tym szukają bogatego w nie podłoża. Stąd w rzekach o szybszym uciągu musimy ich szukać na odcinkach wolniejszych, z bardziej miękkim podłożem. Wspomniane gatunki Ephemera są bardzo rozpowszechnione w Europie. Uwaga ta dotyczy nie tylko rzek ale i jezior. W Polsce jętki te występują od Pomorza na północy, po San na południu. Oczywiście w różnych miejscach w różnej wielkości populacjach.
Wnioski wędkarskie
Jętki te popularnie zwane Majówką, w chwili pojawienia nad wodą doprowadzają wielu wędkarzy do stanów bliskich szaleństwa. I nie ma w tym nic dziwnego, bo podobnie reagują pstrągi. Podczas intensywnych rójek, na widok tych dużych i pięknych owadów, nawet najgrubsze osobniki tracą czujność i zaczynają "wielkie żarcie".
To co najbardziej elektryzuje wędkarzy to połów na suchą imitację majówki. Choć żerowanie na tych owadach jest oczywistym i powszechnie znanym faktem, wielokrotnie, zdumiony obserwowałem zawartość pstrągowych żołądków. Ryby nader często i chętnie żerowały na unoszących się przy powierzchni emergerach. U jednego z pstrągów (miał ponad 40 cm) naliczyłem około setki gotowych do przeobrażenia się owadów (emerging nymph i emerging dun). Zaobserwowałem również częste żerowanie na spentach. Tak więc łowienie na suche imitacje Ephemera nie musi wcale ograniczać się do klasycznych suchych imitacji dunów.
Imitacje jętki EPHEMERA
Tags: wędkarstwo muchowe